ចំណេះដឹងទូទៅ

កំណាព្យ៖ ច្បាប់ក្រម

ច្បាប់ក្រម
បទកាកគតិ

នេះគឺច្បាប់ក្រម
ប្រើឱនលំទោន

ប្រសើរឧត្តម
កុំបីមានឆ្គង
កើតដោយប្រណិប័តន៍។

ទូន្មានអ្នកផង
ប្រាជ្ញាបុណ្យផង

ច្បាប់ប្រុស (កំណាព្យ)

July 31, 2009 — sethaiech

ច្បាប់ប្រុស
(បទ​ព្រហ្មគីតិ)

រៀនបទរៀនបាទចាស	កុំច្រលាសលើរៀមច្បង
ស្រដីនឹងអ្នកផង	ពាក្យឲ្យគួរកុំឯងវ៉ី។
អឺអើអញដាច់សាច់	ឆ្គងពាក្យពេចន៍គេស្រដី
ដើមដៀលឲ្យអប្រិយ	ស្រដីថាកូនអត់ពូជ។
ចាស់ទុំមិនប្រដៅ	ជេរកូនចៅទើបវាខូច
គេថាកូនឥតពូជ	មិនដឹងច្បាប់នឹងចាស់ទុំ។
គេដៀលដល់ម៉ែឪ	កេរ្តិ៍អាស្រូវស្អុយរហ៊ុម
គេស្តីដើមជៀវជុំ	ដំនៀលនោះដល់មកចាស់។
កុំកាចកុំស្លូតពេក	កុំចំអៀករៀនរហ័ស
កុំខ្លាចកុំហ៊ានណាស់	ឲ្យរំពឹងរំពៃគ្រប់។
ទោះដេកឲ្យរហ័ស	ភ្ញាក់មុនចាស់ដោះឡើងលុប
មុខមាត់មើលឲ្យគ្រប់	ទ្រព្យរបស់សឹមដេកវិញ។
មាសប្រាក់ស្រូវអង្ករ	ទុកឲ្យល្អកុំសប្បុរស
សំចៃកុំឲ្យអស់	មើលថែថួនខ្លួនឯងណា។
សូវស្តួចកុំឲ្យដាច់	បើវាតិចឲ្យឧស្សាហ៍
រិះរកផ្សំទៀតណា	ឲ្យបានច្រើនក្រវើនទុក។
នឹងចាយឲ្យគិតក្រោយ	ទោះនឹងឲ្យៗមើលមុខ
កុំឲ្យស៊ុកគ្រលុក	ទោះនឹងទុកឲ្យចំណាំ។
រដូវធ្វើចំការ	ឲ្យឧស្សាហ៍គ្រឿងគ្រាប់ដាំ
ស្លឹកគ្រៃខ្ញីត្រប់ត្រុំ	ត្រាវត្រសក់ត្រប់បន្លៃ។
កុំខ្ជិលកុំច្រអូស	ទៅរងួសរត់សុំគេ
គេមិនឲ្យឯងទេ	តែគឺមោះព្រោះខ្ជិលដាំ។
ប្រយ័ត្នប្រយោជន៍យូរ	ទោះលក់ដូរមើលថែថួន
ទោះទ្រព្យរបស់ខ្លួន	ឲ្យសួរកូនសួរប្រពន្ធ។
កុំអាងឯងជាប្រុស	ចាយរបស់មិនគិតគន់
មិនដឹងដល់ប្រពន្ធ	ព្រមព្រៀងគ្នាឥតបើថា។
ទោះបីបើបងប្អូន	រកពឹងខ្លួនទៅទីណា
ទោះទៅលេងឥតការ	ឥតគេរកដើរឆ្ងាយជិត។
ឲ្យប្រាប់អ្នកនៅផ្ទះ	កុំរលះឥតគំនិត
គេភ័យព្រួយចិត្តគិត	ព្រោះមិនដឹងជាទៅណា។
បើសិនជាមានភ័ព្វ	ប្រសើរគាប់នោះឥតថា
ប្រសិនពានពស់ខ្លា	ខ្យល់ចុកចាប់ឥតបើសម។
កូនអើយបាកុំធ្លោយ	កុំធ្លាប់ឲ្យអាប់កិត្តិយស
ធម្មតាកើតជាប្រុស	ឲ្យរករៀនច្បាប់មាត្រា។
លោកថាហៅឆ្កួតបី	មួយឆ្កួតស្រីមួយឆ្កួតស្រា
មួយឆ្កួតល្បែងពាលា	លេងបៀប៉ោធួកំតាត់។
ទាក់មាន់ទាក់ទទា	ជល់ភ្នាល់គ្នាបរបាញ់សត្វ
អន្ទាក់ដាក់បង្កាត់	ល្បែងអស់នោះមិនកំណើត។
ធម្មតាប៉ោ និងបៀ	មិនដែលខ្មែរណានឹងកើត
មិនឮមានកំណើត	មានតែលិចលង់ខ្លួនទេ។
ជួនកាលគេចាញ់ឯង	រៀងរាល់ល្បែងតែងនឹងរេ
មានកាលឯងចាញ់គេ	កុំទុកចិត្តថាឯងប៉ិន។

(ដកស្រង់ចេញពីច្បាប់ប្រុសរបស់ បណ្ឌិត ម៉ឺន មៃ)